دانلود پایان نامه کارشناسی حسابداری مالیات بر - دانلود رایگان
دانلود رایگان دانلود پایان نامه کارشناسی مالیات بر ارزش افزوده
دانلود رایگان
| دانلود پایان نامه کارشناسی حسابداری مالیات بر ارزش افزودهدانلود پایان نامه کارشناسی حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
تاریخچه مالیات
تاریخ شکل گیری مالیات را می توان هم پای تشکیل نخستین جوامع بشری دانست. انسان ها برای تامین معاش بسامانتر و حفاظت در برابر خطرات بلایای طبیعی و حیوانات درنده زندگی فردی را ترک کردند و درقالب اجتماعات مختلف با امیدی افزونتر به آینده، تشکل یافتند. طبیعی است که در این زندگی جمعی پاره ای از نیازهای فردی می بایست از طریق اجتماع ارضا گردد. در این راستا گروهی از افراد، توانایی های جسمی یا ذهنی خویش را در اختیار اجتماع قرار می دادند تا چنین حوایجی بی پاسخ نماند. طبیعی است در این صورت جامعه می بایست به نحوی هزینه ی خدمات این گروه را بپردازد. بعدها با تکامل اجتماعات و افزایش نیازهای جمعی دریافت مالیات بصورت نقدی و جنسی رواج یافت. هر چه دولتها توسعه یافتند و تنوع و کیفیت خدمات عمومی گسترده تر گردید، مالیات ها پر اهمیت تر شدند. علی الاصول دولتها بمنظور ارضا نیازهای عمومی و تحقق سیاست های کلی هر جامعه در حوزه های گوناگون و نیل به اهداف پیش بینی شده در چشم انداز توسعه کشور نیازمند منابع تامین اعتبار هستند. مالیات یکی از منابع مهم تامین هزینه های دولت به شمار می رود. اهمیت مالیات تا بدانجاست که عموماً منابع تامین هزینه های دولت را به مالیاتی و غیر مالیاتی تقسیم می کنند.
در ایران از زمان هخامنشیان سازمان مالیاتی دقیق و دفاتر مالیاتی مرتبی وجود داشته که در دوره ساسانی تکامل یافته است.
در زمان تسلط اعراب به ایران تا مدتی دفاتر مالیاتی به زبان فارسی نگاشته می شد که این موضوع دیری نپایید و زبان دفاتر از فارسی به عربی تغییر کرد و مالیات نیز طبق قوانین اسلام در قالب زکات و خمس و... دریافت می گردید. البته پس از استقرار دولتهای ایرانی مجدداً دفاتر به زبان فارسی نگاشته شد. هر یک از این سلسله ها پس با شیوه ای خاص هزینه های کشور را تامین می کردند و نظام مالیاتی مخصوص به خود را داشتند.
در زمان پادشاهی سلسله صفویه، شاه عباس اوضاع دارایی مملکت را تغییر داد و تلاش کرد با توسعه تجارت خارجی، درآمد کشور را بیشتر از این راه تامین نماید.
در دوران قاجاریه، به واسطه جنگها و هزینه مسافرت های شاه و درباریان اوضاع مالیه کشور دچار بحران شدیدی شد که امیرکبیر تلاش وافری بمنظور سر و سامان دادن اوضاع مالی کشور نمود.
در دوره ی مشروطه اولین کابینه قانونی بدست میرزا نصراله مشیر الدوله تشکیل شد که ناصر الملک وزیر مالیه این کابینه بود. اما از آنجهت که تشکیلات خاصی برای امور مالی وجود نداشت، مستوفیان سابق به همان طریق سنتی و در خانه های خویش امور ما لی کشور را انجام می دادند و وزیر مالیه (ناصر الملک) بر آنها نظارت داشت. پس از چندی ناصر الملک با ایجاد مرکز دولتی به نام وزارت مالیه، مستوفیان را وادار کرد امور مالی را در آنجا رتق و فتق کنند. در اوایل خرداد 1289 ادارات سبعه تشکیل شدند و این اولین سازمان رسمی وزارت مالیه بود. مهمترین سازمانهای وزارت مالیه در این زمان خزانه داری کل و گمرک و وصول عایدات بودند.
دغدغه اصلی رضاشاه اروپایی شدن ایران بود که صنعتی شدن مهمترین گام در این راستا بود. به همین منظور بسیاری از زمینهای کشاورزی شمال کشور را به مالکیت خود در آورد و درآمد این زمینها را صرف هزینه های صنعتی شدن ایران نمود. در زمان وزارت مرحوم داور تغییرات فراوانی در نظام مالی و اقتصادی کشور به وجود آمد. وی با توانایی فراوان در ایجاد یک برنامه اقتصادی منسجم، به منظور راهنمایی تجار و بازرگانان، شرکت های بازرگانی فراوانی با سرمایه دولت ایجاد کرد تا بدین وسیله سرمایه گذاران و بازرگانان را تشویق به تمرکز سرمایه کند و با تشکیل شرکت های گوناگون صنعت کشور را ارتقا بخشند. همچنین وی برای راهنمایی تجار و تمرکز سرمایه های آنها و ایجاد راههای مساعدترین که بازرگانان بتوانند کالای صادراتی خود را به خارج عرضه کنند در حدود چهل شرکت دولتی تاسیس کرد. در واقع در این زمان است که کم کم قوانین گوناگون مالیاتی تصویب می شود و پایه های نظام مالیاتی کنونی کشور در همان دوران نهاده می شود.
1-2 تعریف مالیات
تعریف قانونی و رسمی از مالیات وجود ندارد و علمای حقوق نیز تعریف واحدی از مالیات ندارند. اما در تعریف مالیات میتوان از زاویه مؤدی بنگریم و آنرا اینگونه تعریف کنیم: مالیات سهمی است که به موجب اصل تعاون ملی و بر وفق مقررات، هر یک از سکنه ی کشور موظف است از ثروت و درآمد خود به منظور تامین هزینه های عمومی و حفظ منافع اقتصادی یا سیاسی یا اجتماعی کشور به قدر قدرت و توانایی خود به دولت بدهد. و گاهی هم با امعان نظر به نقش دولت، مالیات را مبلغی بدانیم که دولت بر اساس قانون از اشخاص و موسسات به منظور تقویت مالی حکومت و تامین مخارج و هزینه های عمومی دریافت می کند.
البته مالیات و عوارض با یکدیگر تفاوتهایی دارند که در ذیل به برخی از آنها اشاره می شود:
در مالیات ما بخشی از درآمد را بدون ما به ازا به دولت پرداخت می کنیم در حالیکه در عوارض پرداختی که صورت می گیرد در عوض خدماتی است که دریافت می کنیم.
مرجع تصویب قوانین مالیاتی صرفاً مجلس است در حالیکه در مورد عوارض بسیاری از ارگانها مثل شهرداری تصمیم گیری می کنند.
مصرف مالیات به تشخیص دولت است ولی عوارض معمولاً صرف هزینه ی همان خدماتی می شود که برای ارائه ی آن عوارض اخذ می گردد.
مرجع اخذ مالیات سازمان مالیات است در حالیکه در عوارض کوشش بر این است که ارگان ارائه کننده خدمات دریافت کننده عوارض باشد.
1-2-1 ماهیت مالیات
در قدیم مالیات بیان کننده ی قدرت حکومت و بر اساس حقوق سلطنت توجیه می شد. اخذ مالیات کاملاً قاهرانه بود و اهراد توانایی مخالفت با اوامر حکومت در این زمینه نداشتند.
از قرن شانزدهم به بعد و به خصوص، از قرن هیجدهم طبیعت مالیات تغییر می کند و حقوق فردی اساس و پایه مالیات محسوب می گردد. بطور کلی در مورد فلسفه ی اخذ مالیات نظرات مختلفی ارائه شده که بطور خلاصه به بعضی از آنها اشاره می شود:
مالیات در قبال دریافت خدمات از دولت: گروهی مالیات را هزینه خدماتی می دانند که دولت به شهروندان ارائه می کند.
مالیات به مثابه قرارداد شرکت: کل ملت شرکتی را تشکیل می دهد که دولت مدیر آن است و مالیات نیز هزینه فعالیتهای شرکت است.
مالیات بمثابه قرارداد بیمه: مالیات یک نوع بیمه است در مقابل مجموع خطراتی که دولت آنرا جبران و پارلمان نرخ آنرا تعیین می کند. در واقع بخشی از دارایی ها را می دهیم تا برای بقیه بیمه باشیم.
مالیات بموجب قرارداد اجتماعی: جامعه بر اساس قرارداد اجتماعی تشکیل می شود و یکی از مواد این قرارداد اجتماعی اینست که برای اداره امور جامعه بایستی مالیات بپردازیم.
مالیات بمثابه اعمال حاکمیت: حاکمیت جنبه های گوناگونی دارد. تبلور حاکمیت سیاسی در حوزه اقتصادی مالیات است.
در هر حال مالیات جنبه ارادی، اختیاری و داوطلبانه ندارد و یک عمل اقتداری و انحصاری و استثنایی قدرت عمومی است که برای اخذ آن نیاز به رضایت مؤدی نیست و وی مکلف به پرداخت مالیات معین شده از طرف حکومت است؛ بنابراین در تحلیل مالیات ترکیب دو نظر آخر یعنی مالیات بموجب قرارداد اجتماعی و مالیات بمثابه اعمال حاکمیت منطقی تر بنظر می رسد.
اصول مالیات:
بطور کلی در بحث اصول مالیات بطور خلاصه به دو دسته از اصول اشاره می شود: اصول اقتصادی و حقوقی؛ ابتدا اصول اقتصادی مالیات که در واقع حاصل فعالیتهای علمای علم اقتصاد است بیان می شود. این اصول خود به دو دسته ی اصول کلاسیک و اصول جدید تقسیم می شود. اصول کلاسیک در واقع اصولی است که توسط آدام اسمیت برشمرده شده و اصول جدید توسط اقتصاد دانان متاخر بیان گردیده است.
پس از ذکر اصول اقتصادی، اصول حقوقی مالیات بر شمرده می شود و در نهایت توضیحی مختصر در مورد سه ملاک برای ارزیابی نظام مالیاتی بیان می گردد.
اصول اقتصادی مالیات
اصول کلاسیک
اصل عدالت
طبق این اصل مالیات باید عمومیت داشته باشد و بین افراد مختلف جامعه بایستی بصورت عادلانه تقسیم گردد و بین افراد در پرداخت مالیات هیچ تبعیضی وجود نداشته باشد. البته این بدان معنی نیست که بایستی از طبقات ضعیف و کم درآمد هم مالیات اخذ گردد. در واقع بخشودگی و تخفیف مالیات نسبت اقشار کم درآمد یکی از موارد تامین کننده عدالت مالیاتی است.
اصل اطمینان
مطابق این اصل مؤدی باید از صحت و دقت عمل مأموران مالیاتی اطمینان داشته باشد و این اطمینان وقتی حاصل می شود که میزان ماخذ، زمان و طریقه پرداخت مالیات دقیقاً مشخص شده باشد و به ماموران مالیاتی اجازه داده نشود که به هر میزان و نحوه ای که می خواهند مالیات وصول کنند. در غیر اینصورت زمینه تجاوز و تعدی مأمورین مالیاتی به حقوق مؤدیان و نیز رشوه خواری و فساد ماموران مزبور فراهم خواهد شد.
اصل سهولت
طبق این اصل وصول و جمع آوردی مالیات باید به سادگی صورت پذیرد.
اصل صرفه جویی
منظور از اصل صرفه جویی این است اقتصاد نظام مالیاتی در نظر گرفته شود یعنی نظام مالیاتی بایستی کم هزینه باشد تا با صرف حداقل هزینه بیشتر میزان مالیات دریافت گردد.
اصول جدید
اصل شخصی ساختن مالیات
منظور از این اصل این است که در تعیین مالیات باید خصوصیات مؤدی در نظر گرفته شودیعنی با توجه به وضعیت شخصی افراد، در آمد آنها، وضعیت و تعداد خانواده و مسائلی از این دست مالیات هر کس تعیین گردد.
اصل تصاعدی بودن نرخ مالیات
اقتصاددانان کلاسیک به درستی معتقد بودند که از افراد مختلف نباید مالیات یکسانی دریافت کرد. اما نرخی را که برای تعیین مالیات در نظر گرفته بودند نرخی ثابت بود. در حالیکه اقتصاددانان متاخر معتقدند بایستی نرخ مالیات بصورت تصاعدی افزایش پیدا کند تا بدین ترتیب از افراد با درآمد بیشتر به تناسب افزایش درآمد، مالیات بیشتری دریافت گردد.
اصل دخالت
مطابق این اصل اقتصاددانان جدید معتقدند مالیات می تواند به عنوان وسیله ای در دستان دولت وضعیت اقتصاد را تحت الشعاع قرار دهد و در اقتصاد نقش ارشادی داشته باشد. مثلاً دولت با اعمال مالیات سنگین بر سیگار یا کالاهای لوکس و در مقابل اعمال تخفیف یا معافیت مالیاتی در بخش های مطبوعات و چاپ و نشرکتاب، آن بخش را محدود و این بخش را تشویق می کند، یا با اعمال اقتصاد ارشادی از طریق مالیات، تورم را مهار می نماید.
اصول حقوقی مالیات
اصل قانونی بودن مالیات
در طول سالیان دراز اخذ مالیات بر مبنای قدرت پادشاه و براساس نظریات مامور دریافت مالیات صورت می پذیرفت. مردم هیچگونه حقی در این زمینه نداشتند و پیوسته حقوقشان در معرض تعدی و تجاوز قرار می گرفت. اما با ظهور دولتهای دموکرات تشخیص و وصول مالیات با تجویز قانون انجام می پذیرد. مانند اصل پنجاه و یکم قانون اساسی ایران که مقرر داشته است:
"هیچ نوع مالیانی وضع نمیشود مگر به موجب قانون، موارد معافیت و بخشودگی و تخفیف مالیاتی به موجب قانون مشخض می شود."
اصل محرمانه بودن اطلاعات مالیاتی
تعیین میزان مالیات هر کس بدون دسترسی به اطلاعات اموال و دفاتر تجاری وی ناممکن است اما افشا این اطلاعات نزد رقبای تجاری می تواند برای اشخاص با ضررهای فراوانی توام گردد؛ بنابراین ماموران تشخیص و وصول مالیات ضمن دسترسی به اطلاعات تجاری افراد بایستی کاملاً در حفظ و نگهداری این اسرار کوشا باشند.
اصل عدم تبعیض بین مؤدیان
اصل عدم تبعیض بیان کننده این واقعیت مهم است که نمی بایست در اخذ مالیات میان مؤدیان گوناگون تفاوت قائل شد و بعضی افراد نبایست به واسطه ی نفوذی که در دستگاه حکومت دارند از زیر بار مالیات شانه خالی کنند.
سیر تحول قوانین مالی و مالیاتی
از سال 1306 تا 1332 قوانین زیادی در حوزه مالیات ها به تصویب رسید که برخی از مهمترین آنها به شرح ذیلند:
قانون ماليات حالصجات انتقالي مصوب اسفند 1306؛
الغاء ماليات اغنام و احشام مصوب مرداد 1307؛
قانون متمم قانون مميزي مصوب آبانماه 1309؛
لايحه قانون ماليات بر اراضي مصوب آذر 1331؛
لايحه قانون ماليات مقطوع كسبه و پيشه وران مصوب خرداد 1332.
در فاصله سالهای 35 تا 45 اصلاحات چندی بر قانون مالیات بر درآمد و املاک مزروعی و مستغلات و حق تمبر مصوب فروردین 1335 صورت پذیرفت. پس از تصویب قانون مالیات های مستقیم مصوب اسفند 1345 قانون مالیات ها بطور کلی دچار تغییر شد. که البته اصلاحات فراوانی بر این قانون خصوصاً پس از انقلاب صورت گرفته است. در سال 1358 قانون مالیات های مستقیم مصوب اسفند ماه 1345 مورد اصلاح قرار گرفت و بصورت لایحه قانونی توسط شورای انقلاب ارائه شد. این قانون در سال 1366 بطور جامع اصلاح و تجدید نظر شد و با تصویب مجلس ابتدای سال 1368 مورد اجرا قرار گرفت. این قانون در موارد متعددی خصوصاً در سالهای 1371 و 1380 مورد اصلاح و بازنگری قرار گرفته است.
علاوه بر قانون مالیات های مستقیم قوانین و مقررات دیگری که خصوصاً بعد از انقلاب تصویب شده اند در مباحث مالی و مالیاتی اهمیت فراوان دارند. از این جمله می توان قانون محاسبات و معرفی قوانین برنامه پنج ساله، قانون تجمیع عوارض، قانون سرمایه گذاری خارجی، آئین نامه اجرایی قانون تشویق و حمایت سرمایه گذاری خارجی، مجموعه قوانین مربوط به مالیات های غیر مستقیم و... را ذکر کرد. شایان ذکر است که در حوزه حقوق مالی و مالیاتی پراکندگی قوانین و مقررات کاملاً ملموس است و برای تسلط بر مباحث این رشته می بایست طیف وسیعی از قوانین، مقررات و آرا را مورد مطالعه قرار داد.
اشخاص مشمول مالیات
ماده ی 1 و 2 قانون مالیات های مستقیم اشخاص مشمول و غیر مشمول پرداخت مالیات را بیان می کنند:
ماده 1 - اشخاص زیر مشمول پرداخت مالیات می باشند:
کلیه مالکین اعم از اشخاص حقیقی یا حقوقی نسبت به اموال یا املاک خود واقع در ایران طبق مقررات باب دوم.
هر شخص حقیقی ایرانی مقیم ایران نسبت به کلیه ی درآمدهایی که در ایران یا خارج از ایران تحصیل می نماید.
هر شخص حقیقی ایرانی مقیم خارج از ایران نسبت به کلیه درآمدهایی که در ایران تحصیل می کند.
هر شخص حقوقی ایرانی نسبت به کلیه درآمدهایی که در ایران یا خارج از ایران تحصیل می کند.
هر شخص غیر ایرانی (اعم از حقیقی یا حقوقی) نسبت به درآمدهایی که در ایران تحصیل می نماید و همچنین نسبت به درآمدهایی که بابت واگذاری امتیازات یا سایر حقوق خود و یا دادن تعلیمات وکمک های فنی و یا واگذاری فیلم های سینمایی (که به عنوان بها یا حق نمایشی یا هرعنوان دیگر عاید آنها می گردد) از ایران تحصیل می کند.
ماده 2 - اشخاصی زیر مشمول پرداخت مالیات های موضوع این قانون نیستند:
وزارتخانه ها و موسسات دولتی؛
دستگاه هایی که بودجه آنها وسیله دولت تامین می شود.
شهرداری ها
تبصره 1- شرکت هایی که تمام یا قسمتی از سرمایه آنها متعلق به اشخاصی و موسسه های مذکور در بندهای فوق باشد، سهم درآمد یا سود آنها مشمول حکم این ماده نخواهد بود. حکم این ماده تبصره مانع استفاده شرکت های مزبور از معافیت های مقرر در این قانون، حسب مورد، نیست.
تبصره 2- درآمد های حاصل از فعالیت های اقتصادی از قبیل فعالیت های صنعتی، معدنی، تجاری، خدماتی و سایر فعالیتهای تولیدی برای اشخاص موضوع این ماده، که به نحوی غیر از طریق شرکت نیز تحصیل می شود، در هر مورد به طور جداگانه به نرخ مذکوردر ماده (105) این قانون مشمول مالیات خواهد بود.
مسئولان اداره امور در این گونه موارد نسبت به سهم فعالیت مذکور مکلف به انجام دادن تکالیف مربوط طبق مقررات این قانون خواهند بود، در غیر اینصورت نسبت به پرداخت مالیات متعلق با مؤدی مسئولیت تضامنی خواهند داشت.
تبصره 3- معافیت مالیاتی این ماده برای مواردی که از طرف حضرت امام خمینی (ره) یا مقام معظم رهبری دارای مجوز می باشند براساس نظر مقام معظم رهبری است.
نوع مالیات
قانون مالیات های مستقیم، بطور کلی مالیات را به دو بخش مالیات بر دارایی و مالیات بر درآمد تقسیم کرده است. مالیات بر دارایی را نیز به دو بخش مالیات بر ارث و حق تمبر تقسیم نموده است. برای بخش مالیات بر درآمد نیز این تقسیم بندی را قائل شده است: مالیات بر درآمد املاک، مالیات بر درآمد کشاورزی، مالیات بر درآمد حقوق، مالیات بر درآمد مشاغل، مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی و مالیات درآمد اتفاقی.
مالیات را از لحاظ طرز وصول می توان به مالیات مستقیم و غیر مستقیم تقسیم نمود. مالیات مستقیم مالیاتی است که بطور مستقیم از دارایی یا درآمد مؤدی مالیاتی وصول می گردد و در واقع زمان وصول آن بعد از کسب درآمد یا انتقال دارایی مؤدی مالیاتی است. مالیات غیر مستقیم مالیاتی است که بطور مستقیم از مؤدی مالیاتی وصول نمی شود و نحوه وصول آن از طریق تولید کننده یا وارد کننده ی کالا می باشد و به تولید کننده و وارد کننده ی کالا اجازه داده می شود مالیات پرداختی را روی قیمت کالای خود بیاورد و در نهایت همراه قیمت اصلی کالا از مصرف کننده نهایی وصول نماید.
از جنبه ای دیگر مالیات را می توان به مالیات بر درآمد، مالیات بر مصرف، مالیات بر مالکیت و انتقال ثروت، مالیات بر فعالیت های بازرگانی و مالیات بر صادرات تقسیم نمود.
سازمان مالیاتی (تشخیص تا وصول)
هر مؤدی مالیاتی (اعم از اشخاص حقیقی یا حقوقی) بایستی اظهار نامه مالیاتی خود را در ظرف مدت مقرر تکمیل کند و آنرا به اداره مالیاتی ذی صلاح تحویل دهد و رسید دریافت کند. اداره مالیاتی نیز باید بررسی های لازم را در ظرف مهلت مقرر در قانون به انجام رساند و نسبت به صدور برگ تشخیص اقدام نماید. البته طبق ماده 228 قانون مالیات های مستقیم درمواردي كه اظهارنامه يا ترازنامه و حساب سود وزيان مؤدي مورد قبول واقع نشود و يا اساسا مؤدي اوراق مزبور را در موعد قانوني تسليم نكرده باشد ، ماليات مؤدي طبق مقررات اين قانون تشخيص و مطالبه خواهد شد .بهر حال پس از صدور برگ تشخیص ممکن است حالات ذیل صورت پذیرد:
در صورتیکه مؤدی به برگ تشخیص مالیاتی تمکین نماید مالیات مندرج در برگ تشخیص قطعی خواهد بود.(ماده 239 ق.م.م)
در صورتیکه مؤدی ظرف سی روز از تاریخ ابلاغ برگ تشخیص به اداره مالیاتی مراجعه و توافق نماید.(که این توافق در پشت ورقه برگ تشخیص امضاء خواهد شد) مالیات قطعی خواهد بود.(ماده 239 ق.م.م)
در صورتیکه مؤدی ظرف سی روز از تاریخ ابلاغ برگ تشخیص به اداره مالیاتی مراجعه ننماید و همچنین در صورتیکه ظرف این مدت اعتراض کتبی خود را به اداره مالیاتی تسلیم نکند باز هم مالیات مندرج در برگ تشخیص قطعی خواهد بود.(ماده 239 ق.م.م)
در صورتیکه مؤدی ظرف مدت سی روز به اداره مالیاتی مراجعه ولی توافقی صورت نگیرد و یا اینکه ظرف همین مدت بدون مراجعه به اداره مالیاتی اعتراض خود را تسلیم اداره مالیاتی نماید مؤدی بعنوان معترض شناخته می شود که پرونده ی این امر برای رسیدگی به هیأت حل اختلاف مالیاتی ارجاع می گردد.
رأی هیأت حل اختلاف قطعی است مگر اینکه مؤدی یا اداره امور مالیاتی ظرف مدت سی روز پس از ابلاغ رای هیأت یاد شده اعتراض خود را کتباً به شورایعالی مالیاتی تسلیم نمایند. (ماده 251 ق.م.م.)
با اعتراض مؤدی یا اداره امور مالیاتی به رأی هیأت حل اختلاف مالیاتی پرونده در شورایعالی مالیاتی طرح می شود و تنها از جهت شکلی و بدون ورود به ماهیت پرونده مورد رسیدگی قرار می گیرد. (ماده 256 ق.م.م.) رأی شورایعالی قطعی خواهد بود. (ماده 257 ق.م.م.)
معافیت ها، تشویق ها و جرایم مالیاتی
معافیت های مالیاتی
سهم الارث وراث طبقه اول که کمتر از 20 سال یا محجور یا معلول باشند، از مالیات معاف می باشد. (ماده 20)
اموالی که جزء ما ترک متوفی باشد و بلاعوض در اختیار وزارتخانه ها یا موسسات دولتی یا شهرداریها و ... واگذار شود، از مالیات معاف می باشد. (ماده 21)
اموال متوفی از مالیات بر ارث از جمله، وجوه بازنشستگی و وظیفه و... و 80 درصد اوراق مشارکت سپرده های متوفی نزد بانکهای کشور و... و 50% ارزش سهام متوفی در شرکت های پذیرفته شده در بورس و 40% سهام متوفی در سایر شرکت ها و چهل درصد ارزش خالص دارای متوفی در واحدهای تولیدی، صنعتی، معدنی و کشاورزی، از مالیات معاف می باشد. (ماده 24)
وراث طبقات اول و دوم نسبت به اموال شهدای انقلاب اسلامی، از مالیات معاف می باشند. (ماده 25)
اثاث البیت محل سکونت جزء ما ترک متوفی محسوب نمی شود. (تبصره 1 ماده 32)
در صورتیکه مالی بجای مالیات قبول شود انتقال آن به دارائی با توافق وراث مشمول هیچگونه مالیاتی نخواهد بود. (تبصره ماده 41)
شخص حقیقی که هیچگونه درآمدی (بجز حقوق بازنشستگی و وظیفه وجوایز و سود ناشی از سپرده های بانکی) ندارد تا میزان معافیت موضوع ماده (84) درآمد مشمول مالیات ماهانه مستغلات از مالیات معاف می باشد (ماده 57)
املاک در زمان اقاله یا فسخ تا 6 ماه بعد از معامله، از مالیات معاف می باشد. (ماده 67)
نقل و انتقال املاکی که در اجرای ماده 34 قانون ثبت مصوب 1320 به دولت تملیک می شود، از مالیات معاف می باشد. (ماده 68)
نقل و انتقال واحدهای مسکونی ارزان و متوسط قیمت که ظرف ده سال از تاریخ تصویب این قانون مطابق ضوابط، از مالیات معاف می باشد. (ماده 69)
نقل و انتقال املاکی که جهت عمران و آبادانی و راهسازی و... به دولت یا شهرداریها یا ... منتقل می شوند، از مالیات معاف می باشد. (ماده 70)
تفسیر قانونی ماده 70 مبنی بر فعالیت سرقفلی در زمان انتقال جهت عمران و آبادانی و راهسازی و... به دولت یا شهرداریها... که درین حالت معاف از مالیات می باشد. (ماده واحده)
اعیانی احداثی توسط خریدار زمین هایی که از طریق اسناد عادی معامله می شود، از مالیات معاف می باشد. (ماد 71)
اگر نقل وانتقال ماده 52 به نرخ ماده 59 باشد وجه دیگری بابت مالیات بر درآمد مزبور مطالبه نمی شود. (ماده 76)
درآمد حاصل از کلیه فعالیتهای کشاورزی، دامپروری، دامداری، پرورش ماهی و زنبور عسل و... ، از مالیات معاف می باشد. (ماده 81)
تا میزان 150 برابر حداقل حقوق مبنای جدول حقوق موضوع ماده (1) قانون نظام هماهنگ پرداخت کارکنان دولت – مصوب 1370 – درآمد سالانه مشمول مالیات حقوق کلیه حقوق بگیران از جمله کارگران مشمول قانون کار، از یک یا چند منبع، از پرداخت مالیات معاف می شود. (ماده 84)
حقوق بگیران که شامل روسا و اعضای ماموریتهای سیاسی خارجی در ایران و... حقوق بازنشستگی و وظیفه و مستمری و... هزینه های سفر وفوق العاده مسافرت و... ، از مالیات معاف می باشند. (ماده 91)
مسکن واگذاری درمحل و... وجوه دریافتی از بیمه، عیدی یا پاداش میزان معافیت موضوع ماده (84) هزینه معالجه، حقوق پرسنل نیروهای مسلح و جانبازان انقلاب، از مالیات معاف می باشد. (ماده 91)
50% مالیات کارکنان مشاغل در نقاط کمتر توسعه یافته از مالیات معاف می باشد.(ماده 92)
مالیات برآمد مشاغل تا میزان معادل معافیت موضوع ماده (84) ، از مالیات معاف می باشد. (ماده 101)
خرید لوازم و تجهیزات از خارج در مورد پیمانکاران خارجی که کارفرما وزارتخانه ها یا شرکت های دولتی یا شهرداریها باشند مشمول مالیات نمی باشد. (ماده 107)
انتقالاتی که مشمول مالیات ارث می باشد، مشمول مالیات بر درآمد اتفاقی نخواهد بود. (ماده 125)
بخش مالیات اتفاقی که شامل کمکهای نقدی و غیر نقدی سازمان های خیریه و... به اشخاص حقیقی و کمکهای مالی به خسارت دیدگان جنگ و... و جوایز دولت برای تشویق صادرات و تولید و خرید محصولات کشاورزی پرداخت می نماید، از مالیات معاف می باشد. (ماده 127)
فعالیتهای واحدهای تولیدی و معدنی که از درآمدهای حاصل از تولید تکمیل شود، از مالیات معاف می باشد. (ماده 132)
کلیه تاسیسات ایرانگردی و جهانگردی دارای پروانه (بجز هتل های 5 ستاره) هر سال از 50% مالیات معاف می باشد. (تبصره 3 ماده 132)
شرکت های تعاونی و اتحادیه های آنها، از صد در صد مالیات معاف می باشند. (ماده 133)
درآمد مدارس غیر انتفاعی، دانشگاهها، مراکز آموزش عالی غیر انتفاعی و مراکز نگهداری معلولین و باشگاههای دارای مجوز از تربیت بدنی از مالیات معاف می باشد. (ماده 134)
وجوه دریافتی بابت بیمه عمر که از طرف موسسات بیمه طی قرارداد عاید ذینفع می شود، از مالیات معاف می باشد. (ماده 136)
هزینه های درمانی پرداختی جهت بستگان همچنین حق بیمه عمر پرداختی هر شخص حقیقی قابل کسر از درآمد مشمول مالیات می باشد. (ماده 137)
آن قسمت از سود ابرازی که جهت توسعه، تکمیل و بازسازی مصرف شده باشد، از مالیات معاف می باشد. (ماده 138)
کارخانه هائیکه از محدود آبریز تهران کلاً به خارج از شعاع 120 کیلومتری تهران منتقل می گردند، ده سال از مالیات معاف می باشد. (تبصره 3 ماده 138)
موقوفات، نذورات کمکها و هدایای دریافتی نقدی و غیر نقدی مراکز مذهبی و غیر مذهبی مندرج در ماده 139، از مالیات معاف می باشد. (ماده 139)
100% درآمد حاصل از صادرات کالاهای صنعتی و محصولات بخش کشاورزی و صنایع تبدیلی وتکمیلی آن و 50% کالاهای غیر صنعتی طبق فهرست مصوب هیئت وزیران، از مالیات معاف می باشد. (ماده 141)
100% درآمد حاصل از صادرات کالاهای مختلف که به صورت ترانزیت به ایران وارد شده و بدون تغییر صادر می شوند، از مالیات معاف می باشد. (بند ب ماده 141)
درآمد کارگاههای فرش دستباف و صنایع دستی، از مالیات معاف می باشد. (ماده 142)
معادل 10% مالیات شرکت هایی که در بورس پذیرفته شده اند، از مالیات معاف می باشد. (ماده 143)
از نقل وانتقال سهام و حق تقدم سهام در بورس صرفاً مالیات مقطوعی به میزان نیم درصد ارزش فروش وصول می شود. (تبصره یک ماده 143)
جهیزیه و جوایز علمی و بورسهای تحصیلی و درآمد حق اختراع و درآمدهای ناشی از فعالیتهای پژوهشی و... ، از مالیات معاف می باشد. (ماده 144)
سود یا جوایز متعلق به سپرده های مختلف اشخاص نزد بانکهای ایرانی و جوایز اوراق قرضه دولتی واسناد خزانه، از مالیات معاف می باشد. (ماده 145)
معافیت مؤدیانیکه خسارات ناشی از سیل، زلزله و... دیده اند، از مالیات معاف می باشد. (ماده 165)
مؤدیان مالیاتی مناطق جنگزده غرب و جنوب کشور طبق فهرست مصوب هیئت وزیران (تبصره ماده 165)
در مورد جلوگیری از اخذ مالیات مضاعف طبق قراردادهای منعقد با دولتهای خارجی و همچنین قراردادهای قبلی که لغو نشده باشد به قوت خود باقی است. (ماده 168)
کمکهای بلاعوض بحسابهای تعیین شده توسط دولت و همچنین وجوه پرداختی یا تخصیصی جهت تعمیر، تجهیز، احداث، و یا تکمیل مدارس و... ، از مالیات معاف می باشد. (ماده 172)
پاداش وصولی پرداختی به کسانی که در امر وصول فعالیت داشته اند، از مالیات معاف می باشد. (ماده 217)
کارخانه های واقع در شعاع 120 کیلومتر تهران و حوزه استحفاظی شهرهای بزرگ (مشهد، تبریز، اراک، شیراز و اصفهان) در صورت انتقال به شهرکهای صنعتی پنج سال، از مالیات معاف می باشند. (قانون بازسازی صنایع)
تشویق های مالیاتی
معادل یک درصد بازای هر ماه از مالیات های پرداختی مؤدی تا سررسید مقرر بعنوان جایزه خوش حسابی از مالیات متعلقه کسر خواهد شد. (ماده 190ق.م.م)
چنانچه مؤدیان مالیاتی که مکلف به نگاهداری دفاتر قانونی هستند سه مال متوالی ترازنامه و حساب سود و زیان و دفاتر و مدارک آنها مورد قبول اداره مالیاتی قرار گیرد و مالیات هر سال خود را در سال تسلیم اظهارنامه و بدون مراجعه به هیات های حل اختلاف مالیاتی پرداخت نموده باشند علاوه بر بند فوق معادل 5 درصد اصل مالیات سه سال متوالی را بعنوان جایزه دریافت خواهند داشت که این جایزه از مالیات معاف است. (ماده 189 ق.م.م)
در صورت تمکین به برگ تشخیص مالیاتی و توافق با اداره مالیاتی از 80 درصد جرایم متعلقه معاف خواهند بود. (تبصره یک ماده 190)
در صورتی که مؤدیان ظرف مدت یکماه از تاریخ ابلاغ برگ قطعی مالیات نسبت به پرداخت یا ترتیب پرداخت آن اقدام نمایند 40 درصد جرائم متعلقه بخشیده می شود. (تبصره 2 ماده 190 ق.م.م)
جرایم مالیاتی
عدم تسلیم اظهارنامه توسط اشخاص حقوقی و مشمولان بندهای (الف و ب) ماده (95) موجب تعلق جریمه ای معادل 40 درصد مالیات متعلق بوده که غیرقابل بخشش است.
عدم تسلیم اظهارنامه موضوع ماده 114 توسط آخرین مدیران شرکت باعث خواهد شد که مدیران متضامناً مسئول پرداخت مالیات شرکت شوند. ( تبصره ماده 118 ق.م.م)
تخلف مؤدیانی که بر حسب قانون مکلف به نگهداری دفاتر قانونی هستند باعث لغو معافیت آنان خواهد شد. (تبصره ماده 193)
عدم اجرای طرح توسعه، تکمیل، بازسازی و نوسازی و یا عدم بهره برداری ظرف مدت یکسال پس از مهلت تعیین شده در طرح سرمایه گذاری و یا انحلال یا انتقال ظرف مدت پنج سال پس از شروع بهره برداری، موجب تعلق مالیات معادل معافیت های مالیاتی منظور شده برای اجرای طرح و جرائم متعلقه موضوع ماده (190)می شود.
در صورت خودداری از ارائه دفاتر بدون عذر موجه درآمد مشمول مالیات با نظر هیأت موضوع ماده (97) مؤدی بطریق علی الرأس محاسبه می شود. (ماده 181 ق.م.م )
تاخیر در پرداخت مالیات پس از سررسید مقرر موجب تعلق جریمه ای معادل 5/2 درصد مالیات متعلقه بازای هر ماه تاخیر. (ماده 190 ق.م.م)
عدم تسلیم اظهارنامه در موعد مقرر موجب تعلق جریمه ای معادل ده درصد مالیات متعلقه خواهد شد. (ماده 192 ق.م.م)
عدم تسلیم ترازنامه و حساب سود و زیان یا عدم ارائه دفاتر موجب تعلق جریمه ای معادل ده درصد مالیات متعلقه برای هر یک از موارد فوق خواهد شد. (ماده 193 ق.م.م)
رد دفاتر قانونی موجب تعلق جریمه ای معادل 10 درصد مالیات متعلقه خواهد شد (ماده 193)
چنانچه اظهارنامه مالیاتی به موقع تسلیم و بدون رسیدگی قبول شده باشد (ماده 158) در صورتیکه درآمد ابرازی مؤدی با درآمد تشخیصی قطعی شده اداره امور مالیاتی بیش از 15 درصد اختلاف داشته باشد علاوه بر تعلق جرائم مالیاتی به مؤدی تا سه سال هیچگونه بخشودگی و تسهیلات دیگر به وی اعطا نخواهد شد. (ماده 194ق.م.م)
جریمه تخلف آخرین مدیران قبل از انحلال از لحاظ تسلیم اظهارنامه مالیاتی موضوع ماده 114 معادل 2 درصد سرمایه پرداخت شده شرکت در تاریخ انحلال خواهد بود. (ماده 195 ق.م.م)
جریمه تسلیم اظهار نامه مالیاتی خلاف واقع آخرین مدیران موضوع ماده 114 معادل یک درصد سرمایه پرداخت شده در تاریخ انحلال می باشد. (ماده 195 ق.م.م)
جریمه مدیران تصفیه در صورت تخلف از مقررات مالیاتی معادل 20 درصد مالیات متعلقه خواهد بود. (ماده 196 ق.م.م)
جریمه عدم تسلیم لیست حقوق معادل 2 درصد حقوق پرداخت شده می باشد. (ماده 197 ق.م.م)
جریمه عدم تسلیم قراردادهای پیمانکاران ظرف مهلت مقرر معادل یک درصد مبلغ قراردادها خواهد بود. (ماده 197 ق.م.م)
عدم کسر و ایصال مالیات های تکلیفی در موعد مقرر موجب تعلق جریمه ای معادل 20 درصد مالیات متعلقه خواهد شد. (ماده 199 ق.م.م)
وصول مالیات از طریق عملیات اجرائی باعث تعلق جریمه ای معادل 10 درصد جمع بدهی و جرائم متعلقه خواهد شد. (ماده 211 ق.م.م)
مالیات شرکت ها و سرمایه گذاریهای خارجی:
باتوجه به اهمیت مسائل مالیاتی مربوط به شرکت ها، سرمایه گذاریهای خارجی و خصوصی سازی، در این قسمت به ارائه ی توضیح مختصری در رابطه با مباحث مالیاتی این حوزه ها می پردازیم:
شرکت ها:
مالیات شرکت های تجاری به استثناي درآمدهايي كه طبق قانون مالیات های مستقیم نحوة ديگري براي تشخيص آن مقرر شده است، بر اساس دفاتر قانونی محاسبه خواهد شد. (ماده 106 ق.م.م.) و شرکت ها می بایست دفاتر و اسناد و مدارك مربوط را با رعايت اصول و موازين و استانداردهاي پذيرفته شده حسابداري نگاهداري كنند. (ماده 95 ق.م.م.) اما اگر تا موعد مقرر ترازنامه و حساب سودوزيان و ياحساب درآمد وهزينه و حساب سودوزيان، حسب مورد، تسليم نشده باشد یا درصورتي كه مودي به درخواست كتبي اداره امورمالياتي مربوط ازارائه ی دفاتر و يا مدارك حساب در محل كار خود خودداري نمايد یا درصورتي كه دفاترواسنادو مدارك ابرازي براي محاسبه درآمد مشمول ماليات به نظر اداره امور مالياتي غيرقابل رسيدگي تشخيص شود و يا به علت عدم رعايت موازين قانوني و آيين نامه مربوط مورد قبول واقع نشود، مالیات موذی از طریق علی الرأس محاسبه خواهد شد. (ماده 97 ق.م.م.)
تشریح حسابداری مالیات بر ارزش افزوده در قالب مثال
توضیحات:
همانطور که گفته شد مالیات بر ارزش افزوده مالیاتی چند مرحله ای است که بر ارزش افزوده ایجاد شده در هر مرحله باید پرداخت گردد.مصرف کننده باید معادل 3% ارزش اضافی که در اثر تکمیل محصول یا کالای تولیدی بوجود آمده را بپردازد . اما در مورد نحوه چگونگی محاسبه این نوع مالیات تا اندازه ای توضیح داده شد بنابراین در این فصل به نحوه ثبت حسابداری آن در دفاتر می پردازیم .لازم به توضیح است که مالیات بر ارزش افزوده در دفاتر خریدار و فروشنده و همچنین در دفاتر اداره دارایی ثبت می گردد لذا سه طرف حساب خواهیم داشت که هر یک آن را به شکل خاص خود ثبت می کنند . حال فرض میشود تولید کننده ای مواد مورد نیاز برای تولید کالایی را از فروشنده مواد به مبلغ 1.000.000 ریال خریداری میکند و پس از طی مراحل تولید و تکمیل محصول آن را به مبلغ 1.500.0000 ریال به فروش می رساند. ثبت حسابداری این خرید و فروش با در نظر گرفتن 3% مالیات ارزش افزوده آن به شکل زیر خواهد بود :
1 - خريد مواد به مبلغ 1.000.000 ريال :
خريد 1.000.000 ماليات بر ارزش افزوده خريد 15.000 عوارض خريد 15.000 بستانكاران 1.030.000 2 - فروش محصول توليدي به مبلغ 1.500.000 ريال : بدهكاران 1.545.000 ماليات بر ارزش افزوده فروش 22.500 عوارض فروش 22.500 فروش 1.500.000 فرض بفرمائيد دوره مالياتي سه ماهه اول شركت فرضي به اين دو عمليات خلاصه مي شود : تهاتر ماليات بر ارزش افزوده فروش و ماليات بر ارزش افزوده خريد = 15.000 - 22.500 = 7.500 ريال تهاتر عوارض فروش و عوارض خريد = 15.000 - 22.500 = 7.500 ريال --------------------- جمع بدهي قابل پرداخت دوره 15.000 ريال * اگر در دوره مذكور خريد داشته باشيد ولي فروش خير ، كل مبالغ پرداختي بابت ماليات و عوارض خريد به عنوان مطالبات از سازمان امور مالياتي قابل استرداد مي باشد . * اگر در دوره مذكور خريد نداشته باشيد و فقط فروش صورت گرفته باشد كل مبالغ دريافتي بابت ماليات و عوارض فروش به عنوان بدهي به سازمان امور مالياتي لازم به پرداخت مي باشد . اين خلاصه اي ساده در خصوص شرح موضوع قانون ماليات بر ارزش افزوده بود . ضمناً عمليات مزبور در شركتهاي توليدي ، خدماتي و يا بازرگاني فرق قابل تجهي با يكديگر نخواهد داشت در این سیستم باید 4 سرفصل مجزاء تعریف کنیم : 1 - حساب مالیات بر ارزش افزوده خرید 2 - حساب مالیات بر ارزش افزوده فروش 3 - حساب عوارض خرید 4 - حساب عوارض فروش کلیه عوارض و مالیات بر ارزش افزوده های پرداختی طبق صورتحسابهای خرید باید در حسابهای 1 و 3 بدهکار شود . کلیه عوارض و مالیات بر ارزش افزوده های دریافتی طبق صورتحسابهای فروش باید در حسابهای 2 و 4 بستانکار شود . اگر تفاوت و تهاتر پایان دوره این 4 حساب متضمن اضافه پرداختی باشد باید تقاضای استرداد وجوه را از دارائی نمود . اگر تفاوت و تهاتر پایان دوره این 4 حساب متضمن کسر پرداختی باشد باید وجوه مربوط به ان را به دارائی پرداخت نمائیم . كليه وجوهات مربوط به ماليات VAT در خصوص مرجوعي هاي فروش به حساب مالیات بر ارزش افزوده فروش و در خصوص مرجوعي هاي خريد به حساب مالیات بر ارزش افزوده خريد منظور مي شوند . البته در خصوص عوارض مربوطه هم به همين شكل اخير عمل مي شود . اما توضیح پاره ای از موارد در مورد ثبتهای مالیات بر ارزش افزوده : 1 –کالای امانی : هر چند در قانون مالیات بر ارزش افزوده محل تحقق این مالیات ، صرفاً عرضه کالا مطرح شده است اما با استفسار مواد قانونی مشابه ، اینگونه برداشت می شود که کالای امانی به دلیل عدم انتقال مالکیت ، عرضه کالا تلقی نمی شود و نوعی انتقال ما بین انباری می نماید لذا مشمول مالیات مزبور نیز نمی باشد و اساساً فاکتور فروشی از این بابت صادر نمی گردد .اگر که شرکت دیگری اقدام به خرید کالا برای شما در ازای دریافت کارمزد می نماید ، این موضوع ارتباطی به کالای امانی نداشته و مشخصاً نوعی انتقال مالکیت رخ داده است و به زبان قانون VAT عرضه کالا . به عبارت دیگر شرکت مزبور می بایست به دلیل خرید کالا از فروشنده %3 مالیات بپردازد که در هنگام تحویل کالا و ارائه فاکتور فروش می بایست %3 مبلغ کل فاکتور مزبور را ( ارزش کالا + کارمزد ) دریافت نماید . 2 –ثبت دائمی موجودی کالا : موضوع مالیات بر ارزش افزوده به علت آنکه جزء اقلام تشکیل دهنده بهای تمام شده نیست و بر عهده خریدار بعدی می باشد ( که نهایتاً خریدار آخر مصرف کننده می باشد که به دلیل مصرف ، قادر به دریافت از نفر بعدی نمی باشد ) لذا ارتباطی به سیستم ادواری و یا دائمی نخواهد داشت و اساساً ارتباطی به بهای تمام شده کالا ندارد ضمناً اطلاعات ریالی هیچ ارتباطی به انبار نداشته و انبار صرفاً موظف به ثبت اطلاعات تعدادی مقداری حواله های رسیده از فروشنده می باشد و اطلاعات ریالی مربوط به فاکتور فروش از طریق واحد حسابداری انبار انجام می گردد : موجودی کالا 100 مالیات بر ارزش افزوده 3 بستانکاران تجاری 103 3% × 100= 3 مالیات ارزش افزوده 3- ثبت حسابداری مالیات بر ارزش افزوده در مورد کالای وارداتی: در مورد کالایی که از گمرک ترخیص میکنیم در دفاتر ثبت میزنیم: سفارشات و اعتبارات: *** بابت هزینه های ترخیص کالا ** بابت حواله مبلغ ** بانک/حسابهای پرداختنی *** و در آخر سال سفارشات و اعتبارات را به قیمت تمام شده و خرید میبندیم. تعداد صفحات:165 متن کامل را می توانید دانلود نمائید چون فقط تکه هایی از متن در این صفحه درج شده (به طور نمونه) و ممکن است به دلیل انتقال به صفحه وب بعضی کلمات و جداول و اشکال پراکنده شده یا در صفحه قرار نگرفته باشد که در فایل دانلودی متن کامل و بدون پراکندگی با فرمت وردwordکه قابل ویرایش و کپی کردن می باشند موجود است. دریافت فایل جهت کپی مطلب از ctrl+A استفاده نمایید نماید |